Wat is hoogsensitiviteit?

Het begrip hoogsensitief persoon (HSP) of hooggevoelig persoon is in 1996 voor het eerst geïntroduceerd door de Amerikaanse psychologe dr. Elaine Aron. Zij bewijst in meerdere wetenschappelijke onderzoeken dat 15 tot 20 procent van de mensen van alle leeftijden beschikt over een gevoeliger zenuwstelsel dat sterker dan gemiddeld reageert op zowel interne als externe prikkels. Emoties, pijn, geluiden, genot en andere zintuiglijke en geestelijke ervaringen komen dieper binnen en de informatieverwerking in de hersenen vindt uitgebreider en complexer plaats dan bij de overige 80 tot 85 procent van de mensen.

Karaktereigenschap

Hoogsensitiviteit is een heel mooie karaktereigenschap, die ten eerste sterk aangeboren en genetisch bepaald is. De wereld kan hierdoor voor een HSP behoorlijk overweldigend zijn, omdat alle indrukken heftiger worden ervaren. Op het moment dat je hier nog niet bekend mee bent van jezelf of nog geen goede balans hierin hebt gevonden, ligt een aantal valkuilen op de loer, bijvoorbeeld: het gevoel anders te zijn, helemaal leeglopen bij bepaalde personen, geen grenzen kunnen aangeven, weinig energie, gevoelens van een ander overnemen, drukke ruimtes die je aanvliegen, stress en psychosomatische klachten, burn-out, vaker een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.

Wat is waar?

Ten tweede zie ik dat de antennes in de jeugd van hsp’ers vaak extra “getraind” zijn, door situaties die voor het kind als onveilig, onduidelijk of onvoorspelbaar zijn ervaren. Stel je maar eens voor: je voelt óók alles dat niet gezegd wordt, alles dat niet geuit wordt door de ouders / verzorgers (financiële of andere zorgen, ongewenste emoties, stress, relatieproblemen). Of er wordt jou misschien zelfs iets verteld dat niet helemaal waar is om je te beschermen. Het gebeurt regelmatig, vaak uit liefde.

Dieperliggende maatschappelijke patronen, zoals: “je vuile was hang je niet buiten”, “huilen is zwak” of “je moet sterk zijn” hebben ook hun stempel gedrukt op de opvoeding en op de manier waarop je leert om (niet) met je gevoeligheid om te gaan. Het heeft tot gevolg dat je al jong kunt concluderen dat je jouw antennes niet kunt vertrouwen. Maar hoe kun je jezelf als afhankelijk klein kind dan verzekeren van veiligheid en liefde? Door heel hard je best te doen, jezelf aan te passen, weg te cijferen, nog beter af te stemmen op de buitenwereld en te bieden wat jij denkt dat zij willen zien van jou. Het resultaat? Je wordt een schaduw van jezelf. Steeds meer verwijdering van je lichaam en jouw innerlijke gevoelens en behoeften. Als (jong)volwassene kom je vervolgens vroeg of laat tot de ontdekking dat je dit overlevingsmechanisme niet volhoudt. Tijd voor bewustwording en verandering!

Verantwoordelijkheid

Door het stempel hoogsensitiviteit bestaat een risico dat je jezelf gaat zien als slachtoffer van de omstandigheden in de buitenwereld. Je gaat mogelijk steeds meer situaties of mensen vermijden uit angst voor overprikkeling. Maar daarmee ga je ook het Leven uit de weg. En dat kan een eenzaam en onvervuld gevoel geven. Aangezien we de omstandigheden niet altijd kunnen veranderen, maar onszelf wél, is bewustwording de weg terug naar leiderschap vanuit jouw gevoeligheid. Hooggevoeligheid is een gave: een extra antenne die een grote kracht kan zijn voor jezelf en anderen als je weet hoe je in balans met deze eigenschap om kunt gaan. Dit vraagt dus ook om het nemen van verantwoordelijkheid voor jouw gevoeligheid en alle onderliggende patronen die je gecreëerd hebt. Ik help je er graag bij!

Kenmerken

Hoogsensitieve mensen herkennen zich veelal in onderstaande kenmerken:

  • ze zijn alert, behoedzaam en merken veel details en subtiliteiten op
  • ze voelen sferen en stemmingen van anderen aan en kunnen deze overnemen
  • ze hebben een rijke innerlijke belevingswereld
  • ze dromen en fantaseren veel
  • ze worden vaak als verlegen omschreven, terwijl ze juist heel sociaal zijn
  • ze zijn bedachtzaam, overwegen veel vanuit meerder invalshoeken en reageren hierdoor soms later, omdat intensieve informatieverwerking meer tijd vraagt
  • ze ervaren en voelen diep en intensief
  • ze zijn erg gevoelig voor indringende prikkels zoals sterke geuren, fel licht, lawaai, drukte en gewelddadige beelden
  • ze zijn zorgzaam en bewust en weten vaak intuïtief wat anderen nodig hebben
  • ze hebben de neiging zichzelf weg te cijferen
  • ze kunnen zowel introvert (70%) als extrovert (30%) zijn
  • ze zijn vaak perfectionistisch en bang om fouten te maken
  • ze doen dingen graag in hun eigen tempo en kunnen zich opgejaagd of geïrriteerd voelen als ze onder druk komen te staan
  • ze hebben een groot rechtvaardigheidsgevoel, zijn plichtsgetrouw en kunnen niet tegen onrecht
  • ze worden diep beroerd door schoonheid van bijvoorbeeld natuur, muziek en kunst
  • ze houden van stilte en rust en hebben deze ook nodig om alle prikkels te kunnen verwerken
  • ze hebben vaker fysieke klachten die stressgerelateerd zijn zoals hoofdpijn, allergieën, maag- en darmklachten, vermoeidheid en depressiviteit
  • ze reageren minder of heftiger op stimulerende middelen en medicijnen en voelen zich er vaak niet prettig bij
  • ze voelen zich veelal aangetrokken tot het spirituele en beschikken vaker over paranormale vermogens

Herken jij jezelf hierin en wil je beter in balans komen met je hoogsensitiviteit? Lees verder bij Begeleiding van hoogsensitieve volwassenen.

Hoogsensitieve kinderen (HSK’s)

Circa 1 op de 5 kinderen, zowel jongens als meisjes, is hooggevoelig. Deze kinderen beleven alles intenser dan andere kinderen. Emoties, pijn, drukte, geluiden, geuren, smaken, sferen: een hoogsensitief kind is sneller overprikkeld door al deze indrukken. Het kan daarentegen ook intenser genieten van mooie dingen of momenten. Voor kinderen (en hun begeleiders) kan hooggevoeligheid best een uitdaging zijn als er nog weinig rekening mee gehouden wordt door gebrek aan inzicht of handvatten. Ze voelen zich vaak anders dan andere kinderen en stuiten regelmatig op onbegrip uit hun omgeving, terwijl harmonie en verbinding juist zo belangrijk voor hen is om zich goed te voelen. Ieder kind is uniek, zo ook de beleving en uiting van hoogsensitiviteit.

Kenmerken

Veel voorkomende kenmerken van hoogsensitieve kinderen:

  • alert en intuïtief gedrag
  • snel zien wanneer iemand verdrietig is of pijn heeft, zorgzaam
  • heftige emoties
  • schrikachtig
  • gevoelig voor sfeer, drukte
  • last van vreemde geurtjes, pitjes of stukjes in het eten
  • stress bij veranderingen
  • groot verantwoordelijkheids- en rechtvaardigheidsgevoel
  • zich aan iedereen aanpassen of zichzelf wegcijferen
  • creatief
  • perfectionistisch
  • moeite met concentreren
  • nieuwsgierig en veel (vaak diepzinnige) vragen stellen
  • oog voor detail
  • behoefte aan vaste patronen
  • zich bewust van emoties en gevoelens van anderen
  • moeilijk in slaap te krijgen na een lange dag en/of angstig ’s nachts
  • vage spanningsklachten zoals buikpijn, eczeem, hoofdpijn, tics
  • sterke fantasie, wegdromen
  • intens kunnen genieten maar ook intens boos of verdrietig kunnen zijn
  • liefde voor dieren en natuur, muziek en schoonheid

Stempel

Ouders en/of docenten valt dikwijls op dat het kind zich anders gedraagt dan de andere kinderen: “Mijn kind speelt niet zoals anderen. Hij staat het allemaal vanaf de zijkant te bekijken en reageert vaak zo traag als hem iets gevraagd wordt. Als hij zich bezeert, lijkt het wel of een sirene afgaat. Hij houdt niet van verrassingen. Hij is zo onzeker.”

Het gebeurt regelmatig dat hoogsensitieve kinderen ten onrechte het stempel verlegen, faalangstig, niet sociaal of ADHD / ADD krijgen, terwijl het juist heel sociale kinderen zijn met een zeer groot inlevingsvermogen. Echter een negatief zelfbeeld, weinig zelfvertrouwen, problemen met aandacht en concentratie, extreem druk of juist teruggetrokken gedrag en moeheid als gevolg van overprikkeling komen bij hoogsensitieve kinderen vaak voor.

Herkennen en verbinden

Belangrijk is het daarom, dat je als begeleider kennis hebt van hoogsensitiviteit, zodat je het kunt herkennen en onderscheiden van bijvoorbeeld ADHD, ADD en autisme. Ook geeft het je inzicht in welk gedrag door hoogsensitiviteit wordt veroorzaakt en welk gedrag níet. Hierdoor kun je het kind helpen zich te ontspannen, op zichzelf te vertrouwen, ruimte te geven voor de benodigde prikkelverwerking en te ondersteunen in een maatschappij die soms behoorlijk overweldigend kan zijn als je deze zo intensief beleeft. En misschien wel een van de belangrijkste aandachtspunten: het kind voelt alles onbewust aan van de ouders / begeleiders. Dus hoe beter zij met zichzelf verbonden zijn, hoe lichter dat voelt voor het kind. Je leeft je kind dan voor hoe het met zichzelf en zijn / haar gevoeligheid mag omgaan.

Afspraak maken

Via onderstaand formulier kun je een consult aanvragen. Ik ontmoet je graag.

    Afspraken plan ik enkel overdag op werkdagen. Houd hierbij rekening met een wachttijd van enkele maanden.

    Ik maak bij voorkeur een afspraak op (meer keuzes mogelijk):

    maandagdinsdagochtendwoensdagochtenddonderdagochtendvrijdag